RƯỢU SAKE NHẬT BẢN
Giới Thiệu Về Rượu Sake Nhật Bản
Rượu sake, còn được gọi là “nihonshu” ở Nhật Bản, là một loại rượu truyền thống được sản xuất từ gạo. Với lịch sử hàng ngàn năm, sake không chỉ là một loại đồ uống mà còn là một phần quan trọng trong văn hóa và nghi lễ của người Nhật. Sake có hương vị phong phú và đa dạng, từ nhẹ nhàng và thanh mát đến đậm đà và phức tạp. Để hiểu rõ hơn về rượu sake, chúng ta cần tìm hiểu về quy trình sản xuất, các loại sake, và các phân hạng khác nhau.
Quy Trình Sản Xuất Rượu Sake Nhật Bản
Quy trình sản xuất rượu sake gồm nhiều bước phức tạp, yêu cầu sự chính xác và kỹ thuật cao. Dưới đây là các bước chính trong quy trình sản xuất sake:
1. **Chuẩn Bị Nguyên Liệu**: Gạo được chọn lựa kỹ càng, thường là loại gạo đặc biệt có hàm lượng tinh bột cao. Gạo sau đó được xay xát để loại bỏ lớp cám bên ngoài, quá trình này gọi là “seimaibuai”.
2. **Rửa và Ngâm Gạo**: Gạo được rửa sạch và ngâm trong nước để chuẩn bị cho quá trình hấp.
3. **Hấp Gạo**: Gạo được hấp chín, tạo điều kiện thuận lợi cho các enzym trong koji (nấm mốc) phân giải tinh bột thành đường.
4. **Chuẩn Bị Koji**: Koji là một loại nấm mốc được trộn với một phần gạo đã hấp để tạo ra koji gạo. Quá trình này mất khoảng 48 giờ và rất quan trọng trong việc tạo ra hương vị và cấu trúc của sake.
5. **Quá Trình Lên Men**: Gạo koji, gạo hấp và nước được trộn với nhau trong một thùng lên men. Men (yeast) được thêm vào để bắt đầu quá trình lên men, chuyển đổi đường thành cồn. Quá trình này kéo dài từ 20 đến 30 ngày.
6. **Lọc và Ép**: Sau khi quá trình lên men hoàn tất, hỗn hợp được lọc để tách bã gạo khỏi rượu sake. Rượu sau đó được ép để thu được dung dịch trong suốt.
7. **Tinh Chế và Pha Loãng**: Rượu sake thô có thể được tinh chế thêm để loại bỏ tạp chất và cải thiện hương vị. Cuối cùng, rượu được pha loãng với nước để đạt nồng độ cồn mong muốn trước khi đóng chai.
Phân Loại Các Loại Rượu Sake Nhật Bản
Sake có thể được phân loại dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm phương pháp sản xuất, thành phần, và mức độ xay xát của gạo. Dưới đây là một số phân loại phổ biến của rượu sake:
1. **Junmai-shu (純米酒)**: Junmai-shu là sake được làm hoàn toàn từ gạo, nước, koji và men, không thêm cồn hoặc phụ gia khác. Gạo được xay xát ít nhất 30%, nghĩa là tối đa 70% trọng lượng ban đầu được giữ lại. Junmai-shu có hương vị đậm đà, phong phú và hơi chua.
2. **Honjozo-shu (本醸造酒)**: Honjozo-shu là sake được thêm một lượng nhỏ cồn trong quá trình sản xuất để cải thiện hương vị và độ tinh khiết. Gạo cũng được xay xát ít nhất 30%. Honjozo-shu có hương vị nhẹ nhàng, mượt mà và dễ uống hơn.
3. **Ginjo-shu (吟醸酒)**: Ginjo-shu được sản xuất từ gạo xay xát ít nhất 40%, nghĩa là tối đa 60% trọng lượng ban đầu được giữ lại. Quá trình lên men diễn ra ở nhiệt độ thấp và kéo dài, tạo ra hương vị phức tạp, tinh tế và hoa quả. Ginjo-shu có thể là junmai ginjo (không thêm cồn) hoặc honjozo ginjo (có thêm cồn).
4. **Daiginjo-shu (大吟醸酒)**: Daiginjo-shu là một loại sake cao cấp, được sản xuất từ gạo xay xát ít nhất 50%, nghĩa là tối đa 50% trọng lượng ban đầu được giữ lại. Quá trình sản xuất daiginjo-shu rất công phu và tỉ mỉ, tạo ra hương vị tinh khiết, phức tạp và thanh thoát. Daiginjo-shu cũng có thể là junmai daiginjo (không thêm cồn) hoặc honjozo daiginjo (có thêm cồn).
5. **Namazake (生酒)**: Namazake là loại sake không qua quá trình tiệt trùng (pasteurization), giữ nguyên hương vị tươi mới và sôi động. Namazake thường được bảo quản lạnh và có hạn sử dụng ngắn hơn so với các loại sake khác.
6. **Nigorizake (濁り酒)**: Nigorizake là loại sake không lọc hoàn toàn, nên có màu trắng đục và chứa các hạt gạo nhỏ. Nigorizake có hương vị ngọt ngào, đậm đà và kết cấu đặc biệt.
7. **Sparkling Sake (発泡酒)**: Sparkling sake là loại sake có ga, tương tự như rượu champagne. Sparkling sake có hương vị nhẹ nhàng, ngọt ngào và sảng khoái, thường được dùng trong các dịp lễ hội hoặc tiệc tùng.
Các Phân Hạng Rượu Sake Nhật Bản
Phân hạng rượu sake dựa trên mức độ xay xát của gạo và phương pháp sản xuất. Dưới đây là các phân hạng chính của rượu sake:
1. **Futsushu (普通酒)**: Futsushu là loại sake bình dân, không yêu cầu mức độ xay xát cụ thể và thường có thêm phụ gia để giảm chi phí sản xuất. Futsushu chiếm phần lớn thị phần sake ở Nhật Bản và có giá thành phải chăng.
2. **Tokutei Meisho-shu (特定名称酒)**: Đây là phân hạng dành cho các loại sake cao cấp, đáp ứng các tiêu chuẩn về mức độ xay xát và phương pháp sản xuất nghiêm ngặt. Tokutei meisho-shu bao gồm các loại sau:
– **Junmai-shu (純米酒)**
– **Honjozo-shu (本醸造酒)**
– **Ginjo-shu (吟醸酒)**
– **Daiginjo-shu (大吟醸酒)**
Các phân hạng này còn có thể kết hợp với nhau để tạo ra các loại sake như junmai ginjo, junmai daiginjo, honjozo ginjo, và honjozo daiginjo.
Rượu sake có rất nhiều loại cao cấp, nhưng một trong những loại sake đắt nhất và nổi tiếng nhất là Juyondai. Đặc biệt, một số phiên bản hiếm của Juyondai có giá rất cao trên thị trường.
Juyondai (十四代)
Juyondai là một thương hiệu sake cao cấp đến từ nhà máy Takagi Shuzo, được thành lập vào năm 1615 tại Yamagata, Nhật Bản. Juyondai nổi tiếng với các loại sake tinh tế và hương vị độc đáo, được sản xuất với sự chăm chút tỉ mỉ từ nguyên liệu cho đến quy trình sản xuất.
Các Phiên Bản Đắt Giá của Juyondai
- Juyondai Ryusen (十四代 龍泉)
- Giá trị: Phiên bản Ryusen của Juyondai là một trong những loại sake đắt nhất, có giá bán lẻ khoảng từ vài nghìn USD đến hơn mười nghìn USD một chai, tùy thuộc vào độ hiếm và điều kiện của chai rượu.
- Đặc điểm: Ryusen được làm từ gạo Yamada Nishiki, loại gạo chất lượng cao nhất cho sake, với mức độ xay xát rất cao. Hương vị của Ryusen phức tạp, cân bằng giữa hương thơm trái cây và hương vị umami độc đáo.
- Juyondai Honmaru (十四代 本丸)
- Giá trị: Honmaru cũng là một phiên bản đặc biệt của Juyondai, có giá từ vài nghìn USD cho mỗi chai, đặc biệt khi được bán đấu giá.
- Đặc điểm: Honmaru nổi bật với hương vị mượt mà, tinh tế, và một chút ngọt ngào. Được sản xuất với số lượng rất hạn chế, Honmaru là sự kết hợp hoàn hảo giữa kỹ thuật truyền thống và sự sáng tạo hiện đại.
Yếu Tố Làm Nên Giá Trị của Juyondai
- Chất Lượng Nguyên Liệu: Juyondai sử dụng những loại gạo tốt nhất và nước tinh khiết từ nguồn thiên nhiên của Yamagata. Gạo được xay xát kỹ lưỡng để loại bỏ các tạp chất, giữ lại phần tinh bột tốt nhất.
- Quy Trình Sản Xuất Tinh Tế: Mỗi bước trong quy trình sản xuất sake Juyondai đều được thực hiện với sự tỉ mỉ và kỹ lưỡng, từ việc lên men ở nhiệt độ kiểm soát cho đến quá trình ủ và tinh chế.
- Số Lượng Giới Hạn: Nhiều phiên bản của Juyondai được sản xuất với số lượng rất hạn chế, khiến cho nhu cầu vượt xa cung, đẩy giá trị của các chai rượu này lên cao.
- Uy Tín và Danh Tiếng: Thương hiệu Juyondai được đánh giá cao trong giới sành sake và đã giành được nhiều giải thưởng quốc tế, góp phần làm tăng giá trị của sản phẩm.
Các Phiên Bản Sake Đắt Giá Khác
Ngoài Juyondai, còn có một số loại sake đắt tiền khác trên thị trường như:
- Dassai Beyond
- Giá trị: Khoảng từ vài nghìn USD đến hơn mười nghìn USD một chai.
- Đặc điểm: Dassai Beyond được sản xuất bởi Asahi Shuzo, sử dụng kỹ thuật xay xát gạo cực kỳ tinh tế và quá trình lên men phức tạp, tạo ra một loại sake với hương vị thanh lịch và tinh tế.
- Isojiman Junmai Daiginjo
- Giá trị: Khoảng từ vài trăm đến vài nghìn USD một chai, tùy thuộc vào phiên bản và năm sản xuất.
- Đặc điểm: Isojiman đến từ nhà máy Isojiman Shuzo ở Shizuoka, nổi tiếng với các loại sake cao cấp có hương vị phức tạp và cân bằng.
Nhìn chung, Rượu sake Nhật Bản đắt nhất thường đến từ các thương hiệu uy tín như Juyondai, Dassai, và Isojiman, với các phiên bản đặc biệt được sản xuất từ nguyên liệu tốt nhất và quy trình sản xuất tinh tế. Giá trị của các chai sake này không chỉ nằm ở hương vị tuyệt hảo mà còn ở sự hiếm hoi và công sức đầu tư vào từng giọt rượu. Sở hữu một chai sake cao cấp là trải nghiệm thưởng thức đỉnh cao của nghệ thuật và truyền thống sake Nhật Bản.
Cách Thưởng Thức Rượu Sake Nhật Bản
Rượu sake có thể được thưởng thức theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào loại sake và sở thích cá nhân. Dưới đây là một số gợi ý về cách thưởng thức sake:
1. **Nhiệt Độ**: Sake có thể uống lạnh, ở nhiệt độ phòng hoặc ấm. Các loại sake cao cấp như ginjo-shu và daiginjo-shu thường được uống lạnh để tận hưởng hương vị tinh tế. Junmai-shu và honjozo-shu có thể uống ấm để làm nổi bật hương vị đậm đà. Nigorizake và sparkling sake thường được uống lạnh để tận hưởng hương vị tươi mới và sảng khoái.
2. **Ly Uống**: Sake truyền thống thường được uống từ các chén nhỏ bằng gốm sứ hoặc gỗ gọi là “ochoko”. Tuy nhiên, để thưởng thức hương vị tinh tế của các loại sake cao cấp, người ta thường sử dụng ly thủy tinh có hình dáng giống ly rượu vang.
3. **Kết Hợp Món Ăn**: Sake có thể kết hợp với nhiều loại món ăn khác nhau, từ các món hải sản tươi sống như sushi và sashimi đến các món nướng, hấp và chiên. Các loại sake nhẹ nhàng và tinh tế như ginjo-shu và daiginjo-shu thích hợp với các món ăn nhẹ, trong khi các loại sake đậm đà như junmai-shu và honjozo-shu có thể kết hợp với các món ăn mạnh mẽ hơn.
Văn Hóa Rượu Sake Nhật Bản và Lễ Hội
Rượu sake không chỉ là một loại đồ uống mà còn là một phần quan trọng trong văn hóa và nghi lễ của người Nhật. Sake thường xuất hiện trong các dịp lễ hội, nghi lễ tôn giáo và các sự kiện quan trọng như lễ cưới, lễ mừng tuổi mới, và các buổi tiệc công ty. Một số lễ hội sake nổi tiếng ở Nhật Bản bao gồm:
1. **Lễ Hội Sake (酒祭り)**: Lễ hội sake thường được tổ
chức vào mùa thu, khi gạo thu hoạch xong và quá trình sản xuất sake bắt đầu. Lễ hội này là cơ hội để người dân thưởng thức các loại sake mới, tham gia các hoạt động văn hóa và tìm hiểu về quy trình sản xuất sake.
2. **Lễ Hội Kura (蔵祭り)**: Lễ hội Kura diễn ra tại các nhà máy chưng cất sake, cho phép du khách tham quan nhà máy, nếm thử các loại sake và mua các sản phẩm đặc biệt. Đây là dịp để các nhà sản xuất sake giới thiệu sản phẩm của mình và giao lưu với người tiêu dùng.
3. **Lễ Hội Shinto (神道祭り)**: Trong các nghi lễ tôn giáo Shinto, sake được sử dụng như một phần của nghi thức cúng tế và cầu nguyện. Sake được dâng lên các vị thần để bày tỏ lòng thành kính và cầu mong sự bình an, may mắn.
Tương Lai Của Rượu Sake Nhật Bản
Ngày nay, rượu sake đang ngày càng trở nên phổ biến trên thế giới, không chỉ ở Nhật Bản mà còn ở nhiều quốc gia khác. Sự phát triển của ngành công nghiệp sake đã mang lại nhiều cơ hội mới cho các nhà sản xuất và người tiêu dùng. Dưới đây là một số xu hướng tương lai của rượu sake:
1. **Xuất Khẩu và Tiêu Thụ Quốc Tế**: Sake đang ngày càng được yêu thích tại các thị trường quốc tế, từ châu Á, châu Âu đến Bắc Mỹ. Các nhà sản xuất sake đang đầu tư mạnh mẽ vào việc quảng bá và xuất khẩu sản phẩm, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng toàn cầu.
2. **Sake Craft**: Tương tự như xu hướng craft beer, sake craft đang trở thành một xu hướng mới, với các nhà sản xuất nhỏ lẻ tạo ra các loại sake độc đáo và sáng tạo. Sake craft thường sử dụng nguyên liệu địa phương và các phương pháp sản xuất truyền thống, mang đến những trải nghiệm mới mẻ cho người tiêu dùng.
3. **Sake Cocktail**: Sake không chỉ được uống truyền thống mà còn được sử dụng trong các loại cocktail sáng tạo. Các bartender đang khám phá cách kết hợp sake với các nguyên liệu khác để tạo ra những thức uống độc đáo và hấp dẫn.
Kết Luận
Rượu sake Nhật Bản là một thế giới phong phú và đa dạng, từ quy trình sản xuất tỉ mỉ đến các loại sake và phân hạng khác nhau. Mỗi loại sake mang đến một hương vị và trải nghiệm riêng biệt, phản ánh sự tinh tế và tài hoa của các nhà sản xuất. Sake không chỉ là một loại đồ uống mà còn là một phần quan trọng của văn hóa và truyền thống Nhật Bản, mang đến niềm vui và sự kết nối trong các dịp lễ hội và nghi lễ. Với sự phát triển và mở rộng ra thị trường quốc tế, tương lai của rượu sake hứa hẹn sẽ còn nhiều điều thú vị và mới mẻ.
